Chuyển đổi số trong giáo dục là một trong những lĩnh vực được ưu tiên hàng đầu trong tiến trình chuyển đổi số quốc gia. Ứng dụng các thành tựu công nghệ vào đào tạo và quản lý giáo dục giúp tối ưu bộ máy vận hành, nâng cao chất lượng đào tạo, hướng tới nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ đất nước. Bài viết dưới đây sẽ chia sẻ những thông tin hữu ích về chuyển đổi số ngành giáo dục và những tham khảo các bước tiến hành chuyển đổi tại các cơ sở giáo dục. 

1. Chuyển đổi số trong giáo dục là gì? 

Chuyển đổi số giáo dục là sự thay đổi về phương pháp giảng dạy, cải thiện thiết bị, dụng cụ hỗ trợ nhằm đáp ứng nhu cầu quản lý, giảng dạy, học tập, của học sinh, sinh viên, giảng viên và khuôn viên trường học. Là việc ứng dụng các thành tựu công nghệ vào quá trình giảng dạy, tạo môi trường kết nối mở, thu hẹp khoảng cách địa lý, nâng cao trải nghiệm học tập và tăng cường sự tương tác giữa các bên. 

Chuyển đổi số ngành giáo dục thường được triển khai qua ba hình thức chính: (1) Ứng dụng công nghệ vào phương pháp giảng dạy, (2) Ứng dụng công nghệ vào quản lý giáo dục và (3) Ứng dụng công nghệ vào lớp học. Các hình thức trên sẽ phụ thuộc vào bộ máy cấu trúc và mục tiêu của từng cơ sở giáo dục cụ thể, điển hình như:

• Xây dựng, triển khai, đẩy mạnh nền tảng giáo dục trực tuyến
• Ứng dụng công nghệ vào các phương pháp giáo dục
• Số hóa thư viện, bài giảng, tư liệu giảng dạy
• Kết hợp song song hai hình thức giảng dạy trực tuyến và giảng dạy trực tiếp 
• Ứng dụng công nghệ vào hoạt động kiểm tra, theo dõi quá trình học tập của học sinh, sinh viên
• Tạo môi trường mở, có sự kết nối cho công tác học tập và giảng dạy

2. Một số ví dụ về chuyển đổi số giáo dục

Học tập trực tuyến (E-learning):

• Các nền tảng học trực tuyến: Coursera, Udemy, Khan Academy cung cấp các khóa học đa dạng từ nhiều lĩnh vực, cho phép học sinh và sinh viên học từ xa, mọi lúc, mọi nơi.
• Bài giảng video: YouTube và các nền tảng chia sẻ video khác cung cấp tài liệu học tập phong phú, bao gồm bài giảng, thí nghiệm và hướng dẫn.

Lớp học ảo (Virtual Classroom):

• Zoom, Microsoft Teams, Google Meet: Các công cụ này cho phép giáo viên tổ chức lớp học trực tuyến, tương tác trực tiếp với học sinh qua video, chat và chia sẻ bài giảng qua màn hình.
• Hệ thống quản lý học tập (LMS): Moodle, Blackboard giúp quản lý khóa học, giao bài tập, chấm điểm và cung cấp tài liệu học tập.

Hình thức học tập tương tác (Interactive Learning):

• Phần mềm mô phỏng và thực tế ảo (VR/AR): Sử dụng công nghệ VR và AR để tạo ra môi trường học tập sinh động, giúp học sinh hiểu sâu hơn về các khái niệm phức tạp.
• Ứng dụng di động: Duolingo, Photomath, Quizlet giúp học sinh học tập và ôn luyện qua các trò chơi và bài tập tương tác.

Ứng dụng công nghệ Trí tuệ nhân tạo (AI) trong giáo dục:

• Hệ thống gợi ý học tập cá nhân hóa: AI phân tích dữ liệu học tập của học sinh để đưa ra gợi ý về lộ trình học tập phù hợp, giúp tối ưu hóa kết quả học tập.
• Chatbot hỗ trợ học tập: Chatbot có thể trả lời câu hỏi, cung cấp tài liệu học tập và hỗ trợ học sinh 24/7.

3. Vai trò của chuyển đổi số giáo dục

Chuyển đổi số trong giáo dục đem lại những lợi ích thiết thực cho việc giảng dạy, đào tạo và định hướng tư duy của học sinh, sinh viên.

3.1. Nâng cao chất lượng giảng dạy

Mô hình Giáo dục số sẽ giúp học sinh được tiếp cận nguồn học liệu phong phú, đa dạng thông qua các thiết bị điện tử như máy tính, máy tính bảng, điện thoại thông minh…

Bên cạnh đó, việc ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong giáo dục và đào tạo sẽ giúp tăng tính tương tác và trải nghiệm thực tế cho học viên. Những phần mềm “thực tế ảo” (AR, VR) đã và đang phát huy hiệu quả trong dạy học trực tuyến.  Ví dụ, sinh viên y khoa có thể thực hành phẫu thuật trên các mô hình ảo, giúp họ làm quen với quy trình trước khi thực hành trên bệnh nhân thật.

3.2. Nguồn thông tin đa dạng

Sự bùng nổ của Internet và phát triển của công nghệ đem đến các nguồn thông tin, tài liệu dễ dàng được tìm thấy trên Internet với đa dạng chủ đề phục vụ nhu cầu học tập của học sinh và nâng cao chuyên môn của đội ngũ giáo viên hoàn toàn miễn phí. Tuy nhiên, cần có sự kiểm soát, chọn lọc một cách thông minh để có được nguồn tài liệu hữu ích, có độ chính xác, tin cậy cao. 

3.3. Tư duy mở, chủ động trong học tập

Chuyển đổi số trong giáo dục tạo ra không gian học tập linh hoạt thông qua mạng Internet, đem đến khả năng học tập mọi lúc, mọi nơi thông qua các ứng dụng như: Zoom, Google Met,… người học chủ động tham gia các lớp học từ bất kỳ đâu. Các khóa học trực tuyến (ngoại ngữ, kỹ năng,…) đa dạng, người học chủ động tìm kiếm, lựa chọn lớp học phù hợp với mục đích và nhu cầu cá nhân.

3.4. Tiết kiệm thời gian, tối ưu chi phí vận hành

Ứng dụng công nghệ vào giảng dạy giúp thầy cô, học sinh, phụ huynh có sự trao đổi thông tin nhanh chóng, quản lý lớp học dễ dàng, hiệu quả. Môi trường làm việc, giáo dục số giúp các cá nhân, tổ chức liên quan tiết kiệm thời gian, giảm thiểu chi phí nhân sự, tối ưu hóa chi phí đào tạo, vận hành.