Với mục tiêu chuyển đổi cơ cấu cây trồng mang lại hiệu quả kinh tế cao, sau sự thành công từ mô hình trồng gai xanh tại xã Liên Hòa, năm 2017, xã Song Khủa đã vận động người dân trồng thử nghiệm 8.6 ha cây gai xanh tại bản Lóng Khủa và bước đầu mang lại hiệu quả kinh tế cao cho người nông dân. Đến năm 2019, toàn xã có gần 40 ha gai xanh và đã cho thu hoạch với tổng sản lượng đạt trên 17 tấn vỏ khô. Toàn bộ sản phẩm bán ra được Công ty cổ phần đầu tư phát triển sản xuất và xuất nhập khẩu An Phước thu mua tận vườn với giá 40.000 đồng/kg vỏ khô. Để hỗ trợ và đồng hành cùng người dân phát triển sản xuất, được phía Công ty An Phước cung ứng cây giống AP1, phân bón,… bằng hình thức vay trả chậm, đồng thời tổ chức các lớp chuyển giao kỹ thuật về trồng, chăm sóc, thu hoạch, ký hợp đồng bao tiêu sản phẩm với từng hộ dân. Nhận thấy ngoài nguyên liệu hàng đầu để làm sợi dệt cho ngành may mặc, lá cây gai xanh còn được sử dụng làm vỏ bánh gai, tách chiết lấy tinh dầu, sản xuất chất màu tự nhiên phục vụ cho ngành công nghiệp thực phẩm và sử dụng làm thức ăn cho gia súc; lõi cây gai được sử dụng làm nguyên liệu sản xuất giấy, chất đốt hoặc ủ làm phân bón hữu cơ, phân vi sinh. Chính lợi ích thiết thực như vậy, năm 2020, xã tiếp tục vận động bà con mở rộng diện tích để trồng gai, đến nay trên toàn xã đã có gần 20 ha tại các bản: Lóng Khủa, Tầm Phế, Sô Súc, Suối Sấu…
Là một trong những hộ gia đình đầu tiên ở bản Lóng Khủa trồng cây gai xanh, chị Mùi Thị Mái cho biết trồng gai xanh không mất nhiều công chăm sóc lại ít sâu bệnh. So với các loại cây trồng khác thì AP1 có tính ưu việt, bởi cây thuộc loại lưu gốc, sau khi thu hoạch chặt sát gốc cây sẽ mọc lại và cứ 55-60 ngày đã có thể thu hoạch đợt tiếp theo, khoảng 8 đến 10 năm mới phải trồng lại, do đó tiết kiệm được tối đa chi phí đầu vào. Bên cạnh đó, cây gai xanh có khả năng giữ ẩm, tăng độ che phủ, tăng độ phì nhiêu cho đất, chống xói mòn và bảo vệ đất hiệu quả. Chỉ tính riêng năm 2019, gia đình chị thu hoạch được 6 đợt với khoảng 1 tấn vỏ khô, trừ chi phí thu về trên 30 triệu đồng.
Hiện nay, ngoài xã Song Khủa, huyện Vân Hồ đã triển khai mở rộng diện tích ra các xã Liên Hòa, Chiềng Khoa, Mường Men…với tổng diện tích khoảng 156ha. Bên cạnh đó, huyện cũng tuyên truyền, vận động nhân dân tập trung xây dựng vùng nguyên liệu sản xuất theo hướng chuyên canh; duy trì mối liên kết chặt chẽ, bền vững lâu dài giữa Nhà nước, người dân và doanh nghiệp để ổn định đầu ra cho sản phẩm, tăng hiệu quả cây trồng và giá trị sử dụng trên 1 diện tích đất canh tác.
Cây gai xanh đã bắt đầu bén rễ và phát triển ở nhiều địa phương của huyện Vân Hồ, trong đó có xã Song Khủa. Phủ lên một màu xanh hi vọng, cùng các giống cây trồng khác giúp người nông dân từng bước phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập, xóa đói giảm nghèo.
T/h: Sa Vy, Thanh Tùng