Xuân Nha có 9.988,9 ha diện tích đất tự nhiên, xã cách trung tâm huyện trên 20 km, có 8 bản với tổng số 1.044 hộ và 4.463 nhân khẩu, với 5 dân tộc anh em cùng sinh sống là: Thái, mường, kinh, dao, mông. Từ những điều kiện tự nhiên đó, Đảng bộ, chính quyền, BCĐ xây dựng NTM của xã xác định, nhiệm vụ trọng tâm trong xây dựng NTM là “nhân dân làm, nhà nước hỗ trợ”, chính vì vậy công tác tuyên truyền tới quần chúng nhân dân luôn được xã chủ động thực hiện, làm sao để nhân dân hiểu, từ đó nhân dân là chủ trong việc thực hiện. Chính vì vậy qua các hội nghị, cuộc họp, giao ban với ban quan lý các bản và nhân dân BCĐ xây dựng NTM của xã luôn chủ động lồng gép tuyên truyền chủ trương, mục đích và cách thực hiện với từng tiêu chí cụ thể, trong đó, với những chỉ tiêu quan trọng, căn bản như tiêu chí thu nhập, hộ nghèo và môi trường luôn được xã quan tâm. Để cụ thể hóa thực hiện từng tiêu chí, chỉ tiêu, BCĐ xây dựng NTM xã đã giao cho từng thành viên BCĐ phụ trách một bản, từ đó nắm bám, giúp đỡ ban quản lý các bản thực hiện; giao các tổ chức chính trị, xã hội của xã phụ trách các nhóm tiêu chí, các thành viên, hội viên sẽ là người trực tiếp thực hiện và giám sát quá trình thực hiện trên địa bàn mình sinh sống. Qua đó, chương trình luôn được nhân dân ủng hộ và thực hiện hiệu quả qua các năm.
Xác định xây dựng NTM là xây dựng cuộc sống ấm no cho nhân dân. Chính vì vậy, việc nâng cao thu nhập, giảm tỉ lệ hộ nghèo luôn được BCĐ coi là một trong những nhóm chỉ tiêu chính, được quan tâm thực hiện. Xác định hướng phát triển kinh tế chính của địa phương trong thời gian tới là “đẩy mạnh phát triển kinh tế theo hướng sản xuất hàng hóa, chuyển đổi cơ cấu cây trồng vật nuôi, áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, chăn nuôi sử dụng giống mới năng xuất, giá trị kinh tế cao gắn với bảo vệ môi trường sinh thái...”. Vì vậy những năm gần đây, Xuân Nha đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền, khuyến khích nhân dân chuyển đổi diện tích cây lương thực kém hiệu quả sang trồng cây ăn quả trên đất dốc; chuyển đổi diện tích ruộng 1 vụ sang trồng cây rau, màu; chăn nuôi đại gia súc nhốt chuồng, hiện toàn xã có tổng đàn gia súc là trên 3.600 con; diện tích cây ăn quả đạt 230ha...có những hộ gia đình đã cho thu nhập từ 150-200 triệu đồng/năm.
Song song với việc tận dụng lợi thế của địa phương, nhưng năm gần đây, Xuân Nha đã thu hút được sự quan tâm, đầu tư của các doanh nghiệp, hợp tác xã, hiện, trên địa bàn xã có 3 công ty, 3 hợp tác xã hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp. Đây là những hạt nhân để nâng cao giá trị sản phẩm nông nghiệp của xã, tạo việc làm, thu nhập ổn định cho một số lao động trên địa bàn. Đồng thời, Xuân Nha đã phát huy hiệu quả các nguồn lực của nhà nước, nhân dân và công tác xã hội hóa, những năm qua, nhiều công trình phúc lợi trên địa bàn đã được đầu tư, xây dựng mới, khanh trang như nhà văn hóa các bản, đường giao thông nông thôn, hệ thống thủy lợi, trạm ý tế xã...Từ năm 2015 đến nay, trên địa bàn xã đã đầu tư xây dựng 19 công trình, với tổng vốn đầu tư xây dựng 20, 2 tỷ đồng, trong đó: vốn nhà nước 11,5 tỷ đồng, nhân dân đóng góp: 8,8 tỷ đồng, bằng tiền mặt và ngày công lao động.
Tuy nhiên với xuất phát điểm là xã vùng III, tỷ lệ hộ nghèo cao, việc thực hiện chương trình NTM của xã còn gặp nhiều khó khăn. Nhưng, với quyết tâm hoàn thành xây dựng NTM, nâng cao đời sống vật chất tinh thần của nhân dân, BCĐ xây dựng NTM của xã đã xây dựng kế hoạch, đề ra mục tiêu thực hiện các chỉ tiêu, tiêu chí cụ thể qua các năm.
Đến nay, xã Xuân Nha đã đạt 9/19 tiêu chí trong bộ tiêu chí quốc gia về xây dựng nông thôn mới. Tin tưởng rằng với quyết tâm của Đảng bộ, chính quyền và sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, nhân dân các dân tộc trên địa bàn, đến năm 2023 Xuân Nha sẽ về đích NTM, góp phần vào sự thay đổi diện mạo kinh tế - xã hội của xã nhà nói riêng và huyện Vân Hồ nói chung. Từng bước nâng cao đời sống của nhân dân trên địa bàn, thực sự ấm no, hạnh phúc.
T/h: Thanh Tùng